Ik eet brood. In tijden van voedselintoleranties, broodhaterij en andere hypes is daar moed voor nodig. Ik eet dus brood, meer nog: ik hou ervan en bakken is mijn passie.
Brood verbindt, bakken en met uitbreiding koken doen dat ook. Om die reden zijn initiatieven als La Fourna mij bijzonder genegen.
Bakken verbindt generaties. Oma’s cake is een hit in alle bakboeken. De ervaring: met oma cake bakken of eten is dat nog veel meer.
Bakken verbindt culturen. Laat mensen uit diverse culturen een brood samen bakken en je zal zonder twijfel veel meer over die andere cultuur, religie of volk te weten komen. Denk maar aan Grieks paasbrood – Tsoureki – of het joodse Challah.
Bakken is ook in mijn gezin een verbindingsfactor. Mijn moeder bakte de heerlijkste klaaskoeken, introduceerde de sensatie kaneel en liet mij kennis maken met het bak-aroma:  een geur die mij steeds naar mijn kindertijd terugvoert.
Ook mijn zoon houdt van bakken. Enkele jaren geleden volgden we samen een workshop taarten bakken, waar hij mij te kijk zette. Hij wist het immers beter. En nu vindt hij het nog steeds heerlijk om – schort omgebonden – mee te helpen in de keuken. Ook voor hem zal kaneel de geur van zijn thuis zijn – en met uitbreiding van zijn oma, van Griekenland. Ook voor hem zal kneden aan thuis doen denken, maar ook aan de bakker bij Paul in Lille, aan dat moeilijke Franse woordje pétrir, aan de eigenares van een hotel in Monemvasia, die verrukkelijk brood bakte.

Dit weekend, zondag, als het minder warm is, zullen mijn zoon en ik bakken: appel-bessentaart. Een receptje dat ik vond in ‘Bakken voor zoetebekken’, een uitgave van Femma en de praktische school. Het boekje is een handige gids die vooreerst een overzicht geeft van basisrecepten: kruimeldeeg, soezendeeg, etc en vervolgens een heel aantrekkelijke selectie maakt uit gebak. Van rabarbertaart tot muffins, van profiterolles tot ricottataart met abrikozen, van Zwitserse rol met confituur tot Parijse wafeltjes met appeltjes. De recepten zijn eenvoudig, hetgeen dit boekje heel gebruiks- en kindvriendelijk maakt en de ingrediëntenlijsten zijn sober.
Beslist een tip.

‘Bakken voor zoetebekken’ is een uitgave van Femma en de praktische school en kost voor Femmapashouders 12 euro.

Wil je mij volgen? Like dan zeker mijn facebook-pagina

Deze column verscheen in het aprilnummer van Femma magazine.

Mijn leven kreeg tot voor kort het label ‘eerder ingewikkeld’. Complex zelfs en in feite niet te overzien. Tot ik mijn thuisbroek naar de kledijcontainer bracht.

Ik hou van mode, van sobere kleedjes, sneakers en een heerlijk parfum. Thuis ging ik echter tot voor kort niet eens voor casual, maar voor het lelijkmakende gemak. In mijn geval was dat een broek met print, versleten, en een blauw truitje waar ik nagenoeg in woonde. Thuiskledij. Tot het moment waarop ik in aller ijl nog naar de bakker rende voordat ik mijn zoon van school ging afhalen. Ik vergat de kledij om te wisselen en merkte te laat dat ik met de afgedragen printbroek bij de bakker stond. Ik schaamde mij dood. Zo kon het niet verder. Gemak – wiens gemak? Eens thuisgekomen bracht ik de broek, met nog een aantal jeans die bewaard werden om te schilderen, naar de container. Het voelde als een bevrijding , creëerde ruimte in mijn kleerkast en loste mijn kledijdilemma op. Ik doe niet meer aan thuiskleren. Ook thuis draag ik een leuk kleedje omdat ik mij daar wonderwel bij voel.
Nu ik toch aan opruimen toe was gekomen, besloot ik ook huis te houden in mijn hoofd.  Ik steek geen energie meer in het vervullen van andermans – te hoge – verwachtingen. Moeten ruimt plaats voor mogen. Ik doe gewoon mijn ding. Als ik geen zin heb in intelligent en literair, dan lees ik een romantisch boek van Nicolas Barreau en ik schaam mij niet eens. De eettafel in de living functioneert voortaan als de werktafel en rechts ervan prijkt een groot plan van Parijs aan de muur, ongeacht de mening  van interieurdeskundigen . Op zaterdag zit ik heerlijk lang aan de keukentafel met koffie en kranten, ga mij vaak pas na tien uur douchen en ik heb lak aan drukdoenerij. Mijn verwachtingen van het leven zijn wat bijgesteld, wat realistischer geworden, de verwachtingen tegenover mijzelf en de ander evenzeer. Ik slaag er almaar meer in te aanvaarden dat mijn leven langzaam voortkabbelt en dat ikzelf niet zo nodig alles moet combineren en aankunnen. Ik durf  ‘dit lukt niet’ te zeggen en dat maakt mijn leven nuchter en simpel.  Grote verhalen mogen al eens klein zijn, en geluk kan gemakkelijk huiskamergeluk zijn. Ik geniet van mijn nog in te richten terras, word blij van mijn geraniumstekjes, en zie de zon wat vaker. In contact met de ander werk ik niet meer aan relaties die enkel frustratie en ergernis oproepen. Ballast gooi ik overboord en dat brengt tijd en ruimte met zich mee – ook in mijn hoofd. Ik investeer enkel nog in mensen die er toe doen. Gemakkelijker gezegd dan gedaan? Dat is het zeker. Een kast opruimen is beslist eenvoudiger  dan je relaties, en met uitbreiding je hoofd, op orde brengen, maar in wezen draait het om hetzelfde: afscheid nemen van hetgeen niet meer hoeft, loslaten. Loslaten is meer dan een hype, dan een nieuwe religie, het is een serieuze opdracht die wel wat van je vergt. Het vraagt een nieuwe manier van denken en zijn en begint bijvoorbeeld met een thuisbroek naar de container te brengen

In 2014 bedroeg de Belgische werkzaamheidsgraad voor samenwonende vrouwen tussen 25 en 49 jaar zonder kinderen 82,2%, tegenover 89,9% bij de mannen. Bij koppels met kinderen is het man-vrouwverschil groter. Bij samenwonende vrouwen met kinderen zien we een daling van de werkzaamheidsgraad (tot 78,5%), terwijl deze bij de mannen lichtjes toeneemt indien er ook kinderen aanwezig zijn (tot 90,8%). Dit wijst erop dat het nog steeds vooral vrouwen zijn die thuis blijven om de zorg voor de kinderen op te nemen. Alleenstaande ouders hebben het duidelijk moeilijker om de kinderzorg te combineren met betaalde arbeid. Bij alleenstaande moeders zakt de werkzaamheidsgraad tot 64%, bij alleenstaande vaders is nog 75,6% aan het werk. In deze groep is de genderkloof het grootst. Tot zover de gegevens van het Steunpunt Werk.
64% – dat is de werkzaamheidsgraad bij alleenstaande moeders. 64%. Niet eens twee derde. Dit lage cijfer is een doorn in mijn oog.
Een job is essentieel voor alleenstaande ouders. Een baan zorgt behalve voor een inkomen, voor een netwerk, sociale contacten, zelfontplooiing, een relatieve zekerheid voor de toekomst. Het niet hebben van een job leidt heel gemakkelijk naar sociaal isolement, naar (nog meer) armoede, naar een laag zelfbeeld. Een job biedt voordelen, voordelen waar ook alleenstaande ouders van overtuigd zijn. En toch reikt de werkzaamheidsgraad bij alleenstaande moeders maar tot 64%. Hoe komt dit? Wie zijn die resterende 36%? Werklozen, zieken, leefloners, bewust of onbewuste thuisblijvers? Wat is de motivatie van die vrouwen om niet te gaan werken?

Werken maakt arm
Uit de geciteerde cijfers blijkt dat het  voornamelijk vrouwen zijn die thuis blijven om de kinderzorg op zich nemen. Arbeid en zorg combineren is niet gemakkelijk, en al zeker niet voor alleenstaande moeders. Werken vraagt mobiliteit en flexibiliteit. Mobiel zijn is duur. Zowel openbaar als eigen vervoer kost een flinke duit. Bovendien wringt het openbaar vervoer met de vereiste flexibiliteit. Treinen of bussen moeten gehaald worden om tijdig op school, opvang te geraken. En is er dan wel een trein of bus op dat uur? Als je in een stad woont, verloopt dit parcours soms wat makkelijker. Maar hoe geraak je van een dorp tijdig op je werk, op school en terug? Flexibiliteit is mogelijks nog duurder.  Een alleenstaande moeder is in het beste – lees het duurste – geval zo flexibel als dat de opvang of studie open blijft. De kosten voor kinderopvang, naschoolse opvang en studie nemen een flinke hap uit het budget. Veel vaker kiezen alleenstaande moeders ervoor om hun kinderen niet in de opvang of studie te laten en opteren ze voor deeltijdse arbeid.  Het sop is immers de kool niet waard.  Wat ze meer verdienen als voltijdse kracht gaat quasi helemaal op aan opvang. Dat die vrouwen dan kiezen voor deeltijdse arbeid, kan ik goed begrijpen. Meer nog:  veel vrouwen – zie weer de cijfers – werken niet en de kosten  –  opvang en vervoer – die arbeid met zich meebrengt, zijn hierbij doorslaggevende argumenten. Alleenstaande moeders zijn vaak financieel beter af met een uitkering. Met een gemiddeld loon van een alleenstaande moeder raak je niet ver. Dat aan een dergelijke werkloosheisval niets gedaan wordt, dat kan ik niet begrijpen.

Werken maakt moe
Werkende alleenstaande moeders zijn moe. Aldoor moe. Zo klinkt de meest gehoorde klacht bij deze groep vrouwen.  Alles geven bij je werkgever, je kinderen opvoeden, huiswerkbegeleiding, een huishouden runnen, je hoofd leegmaken en dan ook weer opladen, taarten bakken, sporten, je haasten en onthaasten, en dan moet die Bernadette-trui nog gebreid worden – alles in je eentje: het is niet min. Betaalde hulp inroepen is niet aan de orde. Eén inkomen, weet je wel. En dus doen die alleenstaande moeders alles zelf. Tot de batterijen leeg zijn. Een netwerk kan hier van belang zijn. Maar juist die vrouwen hebben heel weinig sociale contacten. In welke tijd zouden ze dat moeten doen? Dat alleenstaande moeders louter op zichzelf aangewezen zijn, dat kan ik niet begrijpen.

Waar zijn de vaders?
Steeds meer alleenstaande moeders doen een beroep op DAVO om op die manier voorschotten op hun alimentatiegeld te krijgen. Alimentatiegeld wordt soms niet correct of helemaal niet uitbetaald. Ook gedeelde zorg blijkt in meer dan één geval een verre droom. Vaders heten dan uit beeld of druk. Het beeld van een alleenstaande ceo met een vlot lopende co-ouderschapsregeling en een flinke financiële bijdrage: wel, dat plaatje is niet het gemiddelde. Vaker komt het verhaal van vaders die hun verantwoordelijkheid ten opzichte van hun kinderen ontlopen, aan bod. Bijgevolg staan die moeders alleen. Ik kan dit niet begrijpen.

Wat doen de werkgevers?
Alleenstaande moeders zouden gebaat zijn met een flexibele werkregeling. Er zijn al werkgevers die gaan voor het nieuwe werken en op die manier onder meer tegemoet komen aan het mobiliteits- en flexibiliteitsprobleem van werkende alleenstaande ouders. Er zijn ook werkgevers die een soepel uurrooster propageren en hun gescheiden medewerkers meer laten werken in de weken dat ze de kinderen niet bij zich hebben en dan weer minder in de periodes dat de kinderen bij hen zijn. Femma stelt in die context de 30-uren week voor. Een bewonderenswaardig initiatief en beslist een antwoord op het arbeid-zorg vraagstuk. Mits wat bereidwilligheid zijn er mogelijkheden genoeg om het leven van werkende alleenstaande moeders wat gemakkelijker te maken. Niettegenstaande blijven heel wat werkgevers zich krampachtig vasthouden aan hun klassieke, vaak verouderde regeltjes. Een veranderde samenleving  vraagt veranderende structuren. Dat werkgevers zo stug en behoudsgezind blijven, dat kan ik niet begrijpen.

Ik vind geen job
Vooraleer over een flexibele uurregeling kan gepraat worden, moet je als alleenstaande moeder uiteraard eerst een job vinden. Wat zoeken ze? Wel: een baan, liefst van 8.30 tot de school afloopt, niet op woensdag, schoolvakanties zijn ook moeilijk, bij voorkeur in de buurt want vervoer is duur en tijdverlies, zeker op hun niveau, want onderbetaald worden kunnen ze zich  niet permitteren, geen weekend- noch avondwerk. Dat wordt geen gemakkelijke zoektocht  als werkgevers en beleidsmakers zich aan oude structuren vastklampen.

Een hoge 64%
En toch – onder deze bedroevende omstandigheden –  bedraagt de werkzaamheidsgraad bij deze groep vrouwen 64%.  64% – veel meer dan de helft, bijna twee derde zelfs. Dat is ferm. Alleenstaande moeders zijn geen zielige kwezeltjes, maar moedige overlevers. Overleven is één ding, een leven iets anders. Alleenstaande ouders verdienen een leven.
Toch zou ik de werkzaamheidsgraad  hoger willen  zien. Veel liever zou ik zien  dat de overheid, de vaders en de werkgevers wat meer inspanningen doen. Veel liever zou ik zien dat alle alleenstaande moeders beter worden door arbeid. Veel liever zou ik zien dat alleenstaande moeders beloond worden als ze werken, en niet afgestraft. Veel liever zou ik wat meer empathie zien.